Koffi Serge N'Guessan - Kjo është gjuha... (shqipëroi Ismail Ismaili)
Moderator 
KJO ËSHTË GJUHA QË NJERËZIT E PARË PËRDORNIN PËR TË KOMUNIKUAR!
Debati mbi gjuhën e njerëzve parahistorikë është ende në vazhdim dhe po tërheq interes në rritje. Mungesa e provave të forta e bën gjuhën origjinale të njerëzve të hershëm të pasigurt për disa. Ky artikull do të shqyrtojë argumentet shkencore në lidhje me këtë pyetje të çuditshme.
Disa teori zbulojnë ekzistencën e një gjuhe të përbashkët të të gjithë njerëzve në tokë. Ne i referohemi teorisë së Dhiatës së Vjetër të Biblës e cila merret me Kullën e Babelit. Sipas këtij të fundit, të gjithë njerëzit e krijuar nga hyjnia flisnin të njëjtën gjuhë. Përveçse ajo nuk e përmend këtë gjuhë. Kështu që e bën atë një mit të parë për shkencëtarët. Prandaj do të ishte shumë e rrezikshme të pohohej pa prova të prekshme se njerëzit flisnin të njëjtën gjuhë. Por studime të tjera do të vërtetojnë se njerëzit e parë parahistorikë, veçanërisht Homo habilis, kishin zona gjuhësore në trurin e tyre.
Çfarë është një zonë gjuhësore?
Anatomikisht, zona e gjuhës e quajtur edhe "zona e Broca" është një zonë e trurit e vendosur në pjesën e pasme të lobit frontal, pranë trurit përgjegjës për lëvizjet e gjuhës dhe nofullës. Ky rajon është përgjegjës për prodhimin e artikulimit të fjalëve. Domethënë se fjalët përbëjnë "komponentin motorik të gjuhës". Pastaj pranë këtij rajoni, një tjetër, e quajtur zona e Wernicke, ndërhyn për të ndihmuar në kuptimin e fjalëve dhe simboleve të gjuhës. Që do të thotë se kjo zonë është përgjegjëse për përpunimin e fjalëve të perceptuara. Dhe, sipas shkencëtarëve, këto dy rajone janë të lidhura së bashku me tufa fibrash nervore. Një lloj rreze harkore që lejon komunikimin dhe mirëkuptimin gjatë ndërveprimeve.
A flisnin njerëzit parahistorikë?
Në artikullin e tij shkencor mbi Gjuha dhe komunikimi midis hominidëve, gjuhëtari dhe anëtar i Akademisë Mbretërore të Belgjikës, Guy Jucquois citon një grup paleontologësh dhe neuroantropologësh të cilët përmendën faktin se njerëzit e parë kishin natyrshëm një zonë gjuhësore. Ndër këta autorë, më i njohur është Dean Falk, një neuroantropolog akademik amerikan i specializuar në evolucionin e trurit dhe njohjen në primatët më të lartë. Ky i fundit zbuloi se njerëzit parahistorikë mund të flisnin duke përdorur zonën gjuhësore të përcaktuar më sipër. Por cila ishte gjuha e përdorur nga këta njerëz?
Çfarë gjuhe përdorën njerëzit e parë?
Disa teoricienë pajtohen me idenë se gjuha parahistorike ishte natyrshëm gjuha e shenjave nëse marrim parasysh disa kompleksitete të mundshme të historisë. Sepse gjuha, sipas paleoantropologut Henry de Lumley, "nuk fosilizohet". Që do të thotë se gjuha nuk gjurmon një rrugë. Prandaj nuk është e lehtë të gjesh saktësisht gjuhën e njerëzve parahistorikë. Për më tepër, për shumë gjuhëtarë dhe paleoantropologë, duhet të merren parasysh disa parametra përpara se të përcaktohet gjuha e përdorur nga njerëzit e parë:
-Konsiderata biologjike: zhvillimi i organeve parahistorike të njeriut (zgavra e gojës, korteksi cerebral, faringu)
-Kompleksiteti social dhe teknologjik: vështirësi në komunikim për shkak të dallimeve dhe mungesës së teknologjisë.
-Nëse pika e parë është një kriter për t'u përjashtuar sepse kemi treguar më lart se njerëzit i kanë zotëruar gjithmonë ato, nuk duhet të anashkalojmë pikën e dytë, në veçanti kompleksitetin social dhe teknologjik. Sepse është kjo pikë që mbështet argumentin se njerëzit parahistorikë flisnin gjuhën e shenjave. Përveç kësaj, nëse kthehemi në pikën e parë, disa studime kanë treguar se ka pasur vërtet një transformim të ngadaltë të laringut dhe trupit. Kjo potencialisht vonoi artikulimin e të folurit midis njerëzve të parë në tokë. Kjo është arsyeja pse shenjat e para të shfaqjes së të folurit datojnë në kohën e Neandertalëve, rreth 250,000 vjet më parë. Disa studime madje zbulojnë se këta hominidë mund të shqiptonin disa zanore "a, u, i".
Cila është gjuha e parë e folur në botë?
Çështja e gjuhës së parë të folur në botë mbetet shumë komplekse siç u përmend më lart. Mbetet shumë e debatuar nga specialistët. Gjuhët e para të folura nuk lënë asnjë gjurmë të shkruar, gjë që e ndërlikon shumë identifikimin e tyre dhe shtyn disa studiues të zbulojnë se gjuha e parë ishte një gjuhë shenjash. Për më tepër, gjuha është një artefakt kulturor që po evoluon vazhdimisht, duke e bërë të vështirë përcaktimin e saktë të një "pikës fillestare". Disa shkolla të mendimit thonë se gjuha e parë e folur mund të jetë një formë e gjuhës mimetike, siç është ajo që shihet në disa nga primatët e përmendur më lart. Kjo teori sugjeron që një formë e hershme e gjuhës ishte vetëm një seri gjestesh dhe tingujsh që imitonin veprime ose objekte.
Ja çfarë zbulojnë burime të tjera për gjuhën e parë të folur në botë?
Studiues të tjerë janë kthyer në studimin e gjuhëve aktuale në përpjekje për të gjurmuar origjinën e tyre. Për shembull, gjuhëtarët Franz Bopp dhe Tamaz V. Gamkrelidze punuan për të zbuluar familjen indo-evropiane, një grup i madh gjuhësh me karakteristika të përbashkëta, të cilat mund t'i kenë rrënjët në Mesopotami. Së fundi, gjeografia luan një rol kyç në paraqitjen dhe diversifikimin e gjuhëve. Për shembull, një studim i vitit 2011 zbuloi origjinën e gjuhës njerëzore në Afrikë, duke kataloguar dhe krahasuar numrin dhe diversitetin e fonemave në 504 gjuhë në mbarë botën.
Shqipëroi Ismail Ismaili
