Sadik Bicaj - Vështrim letrar

Sadik Bicaj - Vështrim letrar
Vështrim
AGIM DESKU, NJË ZË I FUQISHËM NË POEZINË MODERNE SHQIPE 
 
Poeti Agim Desku, tash më,  është bërë një zë i fuqishëm  në letërsinë moderne shqipe dhe si i tillë, deri më tani,  ka botuar shumë vëllime poetike në Kosovë, në Shqipëri ,  në Maqedoni të Veriut dhe në disa shtete të tjera të Evropës, por edhe  deri në Amerikën e largët.

Poezia e poetit Agim Desku, deri më tani, është vlerësuar me çmime të shumta letrare dhe si e tillë është përkthyer edhe në disa gjuhë të huaja, si: në italisht, në greqisht, në anglisht, etj.
Ndërkaq, vëllimi poetik “ Himne lashtësie”, i cili u botua nga Shtëpia Botuese “ Meshari” në Prishtinë, është një ndër vëllimet poetike të poetit Agim Desku, në të cilin trajtohen fuqishëm  tema dhe motive nga e kaluara dhe e sotmja, por  edhe nga e ardhmja ëndërrimtare, për një bashkim të trojeve të copëtuara shqiptare- Arbërisë së dikurshme.
 Poeti  Agim Desku,  në këtë vëllim poetik, himnizon Atdheun,  në një kaluar të largët dhe  të sotme, tani kur mungojnë tiparet kryesore të shqiptarëve, si: mungesa burrave të fjalës, mungesa plisave në ballë, si dhe mungesën e fjalës së dhënë- besës,  me të cilat dikur identifikoheshin shqiptarët në botë. 
“Pesë shekujt e ferrit nuk t’i lëmë të të humbasin
 Me mijëra luftëtarë me zemrën tënde frymojnë
Një kala me ngjyra të ylberit në shpirt e krijojnë...” ( “ Atdheu” )
                                                   Ose:
            “ Sot atdheu u zgjua pa burrërinë e burrave të fjalës
Edhe pa ato kokat që dikur mbanin plisin në ballë
Na u rrallua fjala që dikur të parët e quanin besë” ( Po aty)
 Desku  në këtë vëllim poetik, pos tematikës atdhetare, trajton edhe tematikën e luftës, të cilën e gjejmë te poezitë: “ Lufta”, “ Lufta për liri”, “ Trimat s’mund t’i lë vetëm”, etj.  Në poezinë e parë, sipas poetit, Desku, lufta mund të eksitojë vetëm në mendjen e djallit, ndërsa në poezinë e dytë,  lufta është faktike, edhe pse është e keqe e njerëzimit, madje e përjetuar edhe nga vetë autori i këtyre poezive.   
“ Lufta jeton në mendjen e njeriut djall
Paqen e gjejmë vetëm në ëndrrat  e nënave” ( Lufta)                                               
                                   Ose:
“ Eh, sa e madhe është Liria
Kur ta vrasin parasysh
Sa i madh është Atdheu
Kur të robërojnë
Shpirti të dhemb... ( “Lufta për Liri”)
Tema e luftës, pa dyshim, trajtohet edhe në poezinë “ Trimat s’mund t’i lë vetëm”, e cila u  kushtohet trimave të Drenicës,  Nebih e  Tahir Mehës, në konflikt të hapur me xhandarmërinë serbe:
“ Trimat s’mund t’i lë vetëm
As s’mund t’i lë në gjysmë të rrugës
As s’mund t’i lë të vdesin ... ( “Trimat s’mund t’i lë vetëm” )
Poeti Agim Desku nuk mund të largohet lehtë nga tematika e luftës, sepse është edhe vetë është përjetues i saj në Kosovë. Ai shprehet i zhgënjyer  me mos veprimet e shtetit amë- të Shqipërisë për t’u dalë në ndihmë vëllezërve të tyre shqiptarë në Maqedoninë e Veriut , në realizimin e idealeve të tyre kombëtare.  Një pakënaqësi të tillë e kemi te poezia me titull  “ Shqipëri ku je”, e cila i kushtohet luftëtarit të lirisë,  Nahil Ramadanit nga Maqedinia e Veriut:
 “ Sot të ndritë fytyra
Eh, Shqipëri ku na mbete
Kur luftëtarët një nga një u treten”...  ( “ Shqipëri ku je”)
Por, sipas poetit Agim Desku liria e fituar në Kosovë është e pamjaftueshme ( pakëz)   dhe nuk e fsheh idenë e tij për bashkimin e trojeve shqiptare, sepse vetëm kështu mund të qetësohet rajoni.
“ Kosovë
Dje nga ferri
Krijuam pakëz Liri... ( “ Kosovë”) 
Në këtë vëllim poetik, një poezi e fuqishme  është edhe ajo me titull  “ Ujku i vjetër me petk të ri”, ku në togfjalëshin  “ Ujku i vjetër ”,  fjala “ujku”  simbolizon  “ armikun e vjetër”, që në këtë rast,  është Serbia, andaj një thënie e tillë ta kujton thënien popullore  “ Ujku qimen e ndërron ,  por zakonin nuk e harron”.
 “ Me shejtanët duhet të merremi vetë  dhe askush tjetër
Para se ata të merren me ne të gjallëve” ( “ Ujku i vjetër me petk të ri”
Mjaft joshëse, në këtë vëllim,  poetik janë edhe poezitë : “ Fate të njëjta”- në Muzeun e Holokausit në Jerusalem , “Muri i Lotëve- Jerusalem”,  etj, ku autori si burim frymëzimi ka Jerusalemin dhe Muzeun e Holokausit ( gjatë një vizite) dhe fatet e njëjta te popullit tonë me ata të Jerusalemit , në rrugëtimin e përgjithshëm për liri, në kohë të ndryshme:
“ Jam lutur dymijë vjet deri sot
Të takoj tokën e njeriut të parë dymijë vjet ishim flakë  e njëjtë Dielli
Ashtu siç falej dritë nga drita e ndonjë ylli” ( “ Fate të njëjta”)                                     
Në vëllimin poetik “ Himne të lashta” dalin të realizuara mirë artistikisht edhe poezitë  : “  Biografia ime”, E di”, “ Zogjtë na falin pranverën”, Fshehtësitë e Venedikut”, “ Poemthi  Bye Agim”, “ Gegnisht”, Ç’ njerëzore”, “ Adami i thyer”, “ Idilat Naimniane”,  etj. :
  Nëse ma kërkoni biografë time të lindjes
E kam në përkraheroren e Gjergjit pranë zjarreve të Prekazit
Udha e kombit na bashkon me Lezhën
Deri në Vlorë nuk kanë asnjë ndalesë... “ ( “ Biografia ime” )
Për fund:  Vëllimi poetik “  Himne lashtësie” është shkruar në gjuhën standarde dhe  me një stil të veçantë dhe krejtësisht të pavarur. Gjithashtu, ky vëllim poetik është i pasur edhe me figura të ndryshme stilistike, në veçanti me epitete, simbole, krahasime, antiteza, etj.