INTERVISTË
Moderator 
"POEZIA SHËNJON JETËN TIME TË PËRDITSHME": ALEXIS MICHALIK, EMËRUAR PRESIDENT I ÇMIMIT TË MADH TË RATP 2025 POÉSIE
Nga Alice Develey
Astoria, shkrimtari, regjisori, dramaturgu Alexis Michalik. JOEL SAGET / AFP
INTERVISTA – Dramaturgu, skenaristi dhe autori i Edmondit pason Amélie Nothomb. Ai i rikthehet takimit të tij me poezinë përmes emrave të Nerudës, Baudelaire, Prévert.
Vitin e kaluar, gati 12,000 poetë të rinj nga Franca dhe Belgjika provuan fatin e tyre. Sa do të jenë këtë herë? Për një muaj, nga data 12 mars deri më 15 prill , RATP fton dashamirët e fjalës, pavarësisht nga mosha e tyre, të marrin pjesë në konkursin e saj të madh të poezisë. Një ngjarje e bukur që mirëpret një president të ri: Alexis Michalik . Aktori, shkrimtari, regjisori dhe dramaturgu flet për Le Figaro për zbulimin e tij të poezisë dhe se si ajo e ka "pikuar" jetën e tij të përditshme që atëherë.
LE FIGARO. - Pse pranuat të bëheshit president i jurisë për Grand Prix Poésie RATP 2025? Si ndodhi kjo?
Alexis MICHALIK. - Jam kontaktuar nga RATP për të mësuar nëse jam i interesuar për rolin e presidentit. Rezulton se e kam dashur gjithmonë këtë konkurs po aq sa kam dashur gjithmonë të lexoj poezi në metro. Unë jam parisien, ndaj jam mësuar të marr metro, përveç biçikletës dhe të gjitha mjeteve të tjera të transportit në kryeqytet. Më pëlqen kur anonimë e gjejnë veten me poezitë e tyre në rrema. Dhe kështu pranova me kënaqësi.
-Si hyri poezia në jetën tuaj?
Poezia fillimisht hyri në jetën time në shkollë. Më kujtohen poezitë e Jacques Prévert dhe Raymond Queneau dhe shumë të tjerë emrat e të cilëve i kam harruar. Fillova të lexoj shumë herët dhe prindërit më çonin në bibliotekë për të marrë libra hua. Poezia nuk ishte saktësisht e preferuara ime, por e gjeta te shumë autorë. Kur lexojmë vargjet e Shekspirit apo Aleksandrinëve të Molierit apo Racinit, a nuk mund të themi se është poezi? Në adoleshencë kam shkruar kryesisht prozë. Kam mbajtur ditarin tim, kam shkruar tregime, kam shkruar romane... Por poezia ka qenë gjithmonë një nga veprat e mia të preferuara. Shekspiri ishte poet, Cyrano gjithashtu, Cyrano de Bergerac, është në vargje, dhe për të flitet si poet. Për mua poezia është afër teatrit.
-Ju jeni një autor, dramaturg dhe regjisor. Nëse poezia nuk është qëllimi i shkrimit tuaj, a mund të themi se është të paktën pjesë e saj, në muzikalitetin, ritmin e fjalëve që zgjidhni?
Po, me të vërtetë. Përpiqem që në shfaqjet e mia ta vendos poezinë në vende të caktuara, por jo domosdoshmërisht në formë vargjesh, edhe nëse tek Edmondi, ishte kështu. Mendoj se ka poezi muzikore në atë që prodhoj. Muzika është shumë e rëndësishme në veprat e mia dhe kam nevojë që të ketë momente poezie, të cilat nuk janë domosdo të rralla, por që janë të çmuara në shfaqjet e mia. Poezia shënjon jetën time të përditshme. Ndonjëherë lexoj disa vargje aty-këtu dhe i shijoj ato dhe buzëqesh. Poezia është një moment kur ndalojmë së treguari histori dhe thjesht ëndërrojmë.
-Ju keni kompozuar disa vargje për Çmimin e Madh:
“Të ulur, gjysmë në gjumë,
gjithçka që mund të dëgjosh është ritmi dhe zhurma e metrosë.
Me hundën në ekran, një anestezi banale,
nuk do të mendonit të shikonit më lart.
Është turp, megjithatë, më lart do të shkruhen
disa fjalë, pak rima, disa rreshta, pak dëshira...
Këto fjalë do të jenë tuajat, një poezi e vogël
për të përgjumur ata që shikojnë lart në mburrje. »
gjithçka që mund të dëgjosh është ritmi dhe zhurma e metrosë.
Me hundën në ekran, një anestezi banale,
nuk do të mendonit të shikonit më lart.
Është turp, megjithatë, më lart do të shkruhen
disa fjalë, pak rima, disa rreshta, pak dëshira...
Këto fjalë do të jenë tuajat, një poezi e vogël
për të përgjumur ata që shikojnë lart në mburrje. »
-Mund të na tregoni për këtë poezi?
Herë pas here shkruaj këngë për miqtë, për argëtim apo për shfaqjet e mia. Dhe më duket se një këngë është si një poezi. Në fakt, një poezi është kur nuk ka ende muzikë. Dhe kështu iu afrova si një këngë këtyre pak vargjeve.
-Cila është poezia dhe poeti juaj i preferuar?
Si adoleshente, e doja shumë Bodlerin. Por unë e dua gjeneralin e kantos, që është një poezi e kilianit Pablo Neruda, e cila është muzikuar nga greku Mikis Theodorakis. E kam dëgjuar dhe e kam lexuar shumë. Unë pata fatin të jetoj me poezinë në shtëpi.
Shqipëroi Ismail Ismaili
