Fatmir Mehmeti - Analizë gjuhësore, semantike dhe moralo-edukative e fjalëve të urta (-I-)
Moderator 
ANALIZË GJUHËSORE, SEMANTIKE DHE MORALO-EDUKATIVE E FJALËS SË URTË:
"NGA FRYN ERA, E KTHEN GËZOFIN"
1. Analizë gjuhësore
• Struktura sintaksore:
Fjalia është e thjeshtë, me renditje të zakonshme të pjesëve të fjalisë:
• Ndajfolja e vendit me funksion adverbial "Nga fryn era" shpreh drejtimin ose burimin e forcës apo ndikimit.
• Pjesa e dytë "e kthen gëzofin" është predikat me kallëzues dhe kundrinor të drejtë (gëzofin), që tregon veprimin e kryer nga njeriu i nënkuptuar.
• Leksiku:
• Era si element natyror, por këtu përdoret në mënyrë metaforike për të simbolizuar ndikimet e jashtme, ndryshimet shoqërore, interesat.
• Gëzofi – rroba me lesh kafshe, që mbahet për të mbrojtur nga të ftohtët. Në fjalën e urtë simbolizon qëndrimin, bindjet apo besnikërinë e njeriut.
• Metafora:
• "Era" = pushteti, forca, interesi
• "Gëzofi" = karakteri i dobët, oportunizmi
Fjalia e përdor personifikimin dhe alegorinë për të shprehur një tipar të sjelljes njerëzore.
2. Analizë semantike
Kuptimi themelor i kësaj proverbeje lidhet me:
• Interesin personal të paqëndrueshëm
Njeriu që e kthen "gëzofin" nga ana e erës është njeriu që ndryshon mendime, qëndrime dhe pozicionim sipas interesit të çastit.
• Konformizëm
Njeriu i përshkruar {i servilshëm}, i gatshëm të përshtatet menjëherë me situatën dhe me ata që janë të pushtetshëm apo në avantazh.
• Hipokrizi sociale
Kuptimi nënkupton mungesë të vlerave dhe të parimeve – qëndrimet ndryshojnë me "erën" e rrethanave.
Pra, është një kritikë ndaj sjelljes së lëkundshme dhe të paprinciptë.
3. Analiza moralo-edukative
Mesazhi edukativ i fjalës së urtë është i qartë:
• Qëndrueshmëria është virtyt, oportunizmi është ves.
• Individët duhet të kenë parime të forta morale dhe të mos përdoren nga interesat e momentit.
• Rinia duhet të mësojë se respekti dhe besimi ndërtohen mbi qëndrueshmërinë e karakterit.
• Dënohet servilizmi ndaj të fortëve, i cili dëmton shoqërinë dhe vlerën e njeriut.
Mësimi:
Mos e ndrysho “gëzofin” sipas ku fryn era, por qëndro i pandryshueshëm në parim.
4. Krahasime me proverbe nga gjuhë të tjera
Ky koncept është universal dhe haset në shumë kultura:
Përfundim
Fjala e urtë “Nga fryn era, e kthen gëzofin” është një kritikë e drejtpërdrejtë ndaj individëve që nuk kanë qëndrime të qëndrueshme morale e shoqërore. Ajo nxit për:
• Integritet
• Besnikëri ndaj parimeve
• Kundërshtimin e konformizmit të tepruar
Është një mësim për të gjitha kohërat dhe kulturat.
(Nesër pjesa -II-)
