Bedri Tahiri - FINOKËRIA (monolog i dialogizuar)
Moderator 
FINOKËRIA
Çudi, tamam kur po mendonte se po ia arrinte qëllimit, synuar qysh moti, mendjeshkreta vrik i ikte tej e tej. O Madhëri! Pse po i ngjiste kështu? Sa e sa herë e kishte provuar një gjë të tillë. Kjo sa ia shtonte mërzinë.
Dhe, sërish kthehej nga e para. Në fillim të fillimit. Kujtesën ia çukiste diçka si bredruri sqepfort me sa fuqi që kishte. Kjo po e lodhte së tepërmi, po e sfiliste. Nuk ishte mësuar të humbiste kohën kot. Po nuk doli diçka, nuk ia vlente të merreshe me atë punë. Ky ishte stili i tij! Kur mjegulla i davaritej nga koka e renduar si gur mulliri, i bëhej se kishte parë një ëndërr të keqe përplot ankth e llahtari.
-Kësaj here po ia dalë,- bëri me vete, kur e rinisi punën e lënë përgjysmë. Po, po, kjo nuk ka asnjë fije dyshimi.
Dhe, ecte mirë e mbarë veç deri aty ku kishte qenë më parë. Ama, hiç më tutje, as edhe një qime floku. Për dreq, seç i erdhi vërdallë në mendje, kali i tyre, që i ati, ndjesë pastë, e quante teknefes! Ai ngufatej në secilën përpjetë. Sidomos në përpjetën e qafëmalit krye katundi. I bekuari, merrte turr dhe kur shkonte në vendin e caktuar, pikërisht te Guri i Bardhë, ndalonte si me komandë. I ngulte patkonjtë në tokë dhe ngecte si i ngurosur. U dashke të zbriste poshtë, fare në fund, të pushonte pakëz, të bërlykej dy-tri herë me këmbët e para në dheun humusor dhe të turrej me ngulm përpjetës. Por, kot. Nuk ia dilte se nuk ia dilte mbanë.
-Kalë teknefes,- shfrente i ati, duke i rënë fort vitheve të zbardhura nga shkuma dhe barkut të fryrë si koçek farkëtari me kamxhikun shumë rrëmbesh e me bishtin e trashë thane.
-Kështu janë edhe disa njerëz, teknefesë, -mërmëriti me vete, pa guxuar të nxirrte zë.
Kjo fjalë i tingëlloi keq në veshin pakëz të shurdhër dhe, dorën në zemër, nuk ia dinte mirë as kuptimin. E lodhi pakëz mendjen, por nuk e honepsi dot. U interesua dhe e gjeti në fjalorin e fjalëve të huaja. Obobo! Kthyer në shqip do të thoshte shpirraq. Një sëmundje kafshësh, kryesisht sëmundje kuajsh.
Jo, as kjo nuk po i përgjigjej tamam unit të tij. Moskryerja e punëve me suksese dhe lënia përgjysmë, ishte më shumë së sëmundje. Shtirak ndoshta ishte më afër së vërtetës. Por, hedhja hi syve të tjerëve dhe përvetësimi i meritave të tyre, ishte diçka tjetër. Ishte më ndryshe. Ishte hile. Ishte finokëri. Ore, sërish i tingëlloi si diçka e ftohtë. Diçka si e panjohur, por disi e lezetshme. Fill vajti te fjalori. E shfletoi me nxitim dhe u ndal te shkronja F. Finokëri do të thotë dredhi, dinakëri, mashtrim. E kjo qenka e bukur! Kjo më pëlqyeka. Një fjalë me kuptim, që i përgjigjet punës sime, veprimeve të mia, karakterit tim.
Finokëria është mjeshtri, e bindi veten dhe u ndje i lehtësuar në shpirt.
-Kjo nuk ka shije, është e pandershme, foli dikush si përçartë.
Foli dikush apo iu fanit ky zë belbëzues e drithërues! Ku ta di, unë i mjeri, në këtë tymnajë mendimesh që më sillën si lëmsh i shprishur leshi.
-Çdo gjë e nisur prapët, përfundon prapët!
Po kjo, nga i erdhi! I bën veshët apo?! Hëpërhë nuk qe i sigurt. Shikoi përnarësh dhe nuk pa asgjë. Edhe ashtu nuk mund të shihte, kur terri skëterrë kishte vu pushtet kudo përreth.
-Kush i bie vetes mësysh kurrë nuk gjen ilaç!
Pa, pa, pa! E kjo?! Kjo qenkësh edhe më e rëndë se gjithë të tjerat. Fatziu, kishte kohë që rropatej me vetveten dhe nuk bënte dot përtej lëvozhgës së tij. Lufta me vetveten qenka tmerr. Mbase, të gjitha i vinin nga kjo. Pra, fajet i kishte vetë. Po, po, hiç padyshim. Besimi i tepërt në vetvete po i kthehej bumerang vrasës. Si ore lumë vëllai, kjo nuk i kishte vajtur në mendje asnjëherë. As edhe kur pësonte keq e bëhej qepaze para botës. Kudo e kurdo kishte provuar të veçohej nga të tjerët. Ama sado pak, veç të ishte ndryshe nga ata. Me rëndësi është të jesh i pari, i jepte zemër vetes! Shtirej më i dituri, më i shkathëti, më i zoti.
Mirëpo, fati nuk e mëshironte, çdo herë, dështonte. Fajin e mossuksesit ua hidhte të tjerëve:
- Çdo gjë ma bëjnë për inate!
-Të gjithë janë kalamaj për mua që i fus në xhepin e vogël!
-Po më xhelozojnë, po ma kanë frikën, sepse nuk më afrohen as të zogu i këmbës!
Këto paragjykime ngazëlluese ia tretnin gjumin si me magji. Përpëlitej nëpër shtrat si pula pa krye. Veç zëri i trishtueshëm i bufit majë oxhakut të blozuar e kthente në vete.
-Gjepura bajate,- i erdhi një zë nga brendia e shpirtit. U këndell. Paaftësia ime është fajtore për të gjitha. Pse përpiqem t’ia fsheh edhe vetes këtë të vërtetë. Kjo nuk shkon më, orë derëzi kokëgdhe. Të tjerëve, mbase për një kohë edhe mund tua hedh disi, ama, vetvetes kurrsesi!
-Kurrë mos u mat me hijen e mëngjesit e as me të mbrëmjes. Kurrë mos hip në peshore!- më porosiste ime gjyshe, sa që gjallë. As mos fol në kuvende burrash, kur nuk je i sigurt, sepse del defteri dhe të del fala. Gjithë, derisa nuk provohesh, paguhesh më shtrenjtë! Sa e mençur që, flokëthinjura ime!
-Si, ore ju paça për jetë të jetëve, nuk i mbajta në mend këto mësime të mira?! Rradakja ime e zbrazët mori erë dhe kalëroi tej e tej si pela pa fre. U përpëlita si zorra në prush, jep këndej e prit andej, pa e ngul gurin askund. Me një fjalë, u bëra si nata e dimrit, që deri në mëngjes ndryshon disa herë. Harrova se mendjemadhësia është kob i vetvetes. Ngritja kokën si kalliri bosh, që era e lëviz andej-këndej. Kështu mbeta një deledash. Provova gjithkund e mbeta askund. Asnjë punë nuk e kreva si duhet. Asnjë pune nuk i dola në krye faqebardhë. Një gjysmak neveritës. Kur të tjerët nuk ma thoshin, por heshtnin nga modestia e kultura e tyre fisnike, unë i ziu krekosesha si gjeldeti dhe e merrja si fitore të merituar.
Medet, sa keq!- mërmëriti nëpër dhëmbë, pa guxuar të përballej me veten në pasqyrën përballë.
Galicë, 6 mars 2023
