Tarana Turan Rahimli - Biografia dhe poezi (Shqipëroi Angela Kosta)
Profesorja Tarana Turan Rahimli ka lindur në një familje me vlera të pasura kulture më 20 shkurt 1970 në Baku, kryeqyteti i Azerbajxhanit. Ajo është poete, shkrimtare, gazetare, përkthyese, kritike letrare, mësuese, akademike dhe anëtare aktive në Agjencinë Ndërkombëtare të Letërsisë në: Turqi, Azerbajxhan, Filipine, Kazakistan, Itali, Oman, Belgjikë, SHBA. Tarana është Doktore e Shkencave Filologjike, Profesore, autore e 9 librave dhe e më shumë se 500 artikujve. Ajo është Kryeredaktore dhe redaktore e 25 monografëve dhe librave me poezi. Poezitë dhe veprat e saj të prozës janë përkthyer në 35 gjuhë dhe janë botuar në më shumë se 45 vende perëndimore dhe lindore. Poezitë e saj janë botuar në: Azerbajxhan, Angli, Itali, Spanjë, Shtetet e Bashkuara, Gjermani, Belgjikë, Bullgari, Bosnje - Hercegovinë, Kili, Kinë, Oman, Turqi, Rusi, Rumani, Indi, Portugali, Arabi Saudite, Egjipt, Ukrainë, Kazakistan, Serbi, Uzbekistan,
Kirgizistan, Maqedoni, Meksikë, Greqi, Marok, Kosovë, Japoni, Venezuelë dhe në vende të tjera të ndryshme. Përveç kësaj, artikujt dhe poezitë e saj janë botuar në shumë faqe uebi ndërkombëtare në të gjithë botën, në revista periodike dhe antologji. Poetë të shquar dhe kritikë letrarë nga 15 vende kanë shkruar artikuj rreth poezisë së saj dhe disa nga këto intervista janë botuar në 27 vende. Tarana është nderuar me 50 çmime ndërkombëtare dhe me më shumë se 300 çertifikata nderi.
Dy nga librat e saj janë botuar në turqisht, një në italisht dhe gjashtë në Azerbajxhan. Midis viteve 1977 dhe 1987 ajo studioi në Shkollën e Mesme Nr. 48 në Baku dhe në Shkollën e Mesme Nr. 1 në qytetin e Bardës. Në vitin 1990 ajo studioi në Fakultetin e Filologjisë të Universitetit Pedagogjik Shtetëror të Azerbajxhanit, në të cilin u diplomua në vitin 1995. Gjatë viteve të studimit (1991-1994) punoi në gazetën "Ganj Muallim" - ASPU. Pas diplomimit, punoi si sekretare përgjegjëse e kësaj gazete (1994-2000), e më pas u emërua Kryeredaktore (2000-2007) e së njëjtës gazetë. Ndërkohë, gjatë viteve 1996-1997 ajo ishte sekretare përgjegjëse në gazetën "Zaman - Koha", në vitin 1999 punoi si Kryeredaktore e gazetës "Luftëtarët e Azerbajxhanit". Gjatë viteve 2007-2008 u emërua Kryeredaktore e gazetës "Tahsil problemleri - Probleme arsimore". Tarana ka punuar në Universitetin Pedagogjik Shtetëror të Azerbajxhanit për 33 vjet dhe ka pasur një rrugëtim shkencore karriere nga asistente laboratorike si profesore partnere. Në vitin 2004 ajo mbrojti Kandidaturën e Shkencës me temën "Veprimtaria krijuese e Kamal Talibzade", ku mori titullin e Kandidates së Filologjisë. Në vitin 2021 mbrojti tezën për të marrë titullin shkencor "Doktore e Shkencave Filologjike". Tarana kryen kërkime në fushat e letërsisë azerbajxhanase, letërsisë turke, letërsisë Bati Trakya, letërsisë ruse, letërsisë japoneze, të letërsisë së vendeve perëndimore, të kritikës letrare azerbajxhanase. Për shumë vite, ajo ka dhënë leksione mbi historinë e studimeve letrare azerbajxhanase, marrëdhëniet letrare, letërsinë e vendeve perëndimore, letërsinë e popujve sllavë lindorë, letërsinë japoneze, letërsinë moderne azerbajxhanase, letërsinë e popujve turq në Azerbajxhan në Universitetin Pedagogjik Shtetëror të Bakusë.
Që nga viti 1992 Tarana është anëtare e Unionit të Shkrimtarëve azerbajxhanas, (mbi poezinë), që nga viti 1998 është anëtare e Këshillit Përbërës të Shkrimtarëve të Rinj Turq të Botës, që nga viti 1999 është anëtare e Unionit të Shkrimtarëve azerbajxhanas, që nga viti 2007 është anëtare e Organizatës së mirënjohur të Nderuar të Letërsisë në Turqi. Tarana është anëtare e stafit të revistës akademike "Historia dhe mendimi" e Organizatës Turke për Studime Botërore.
Tarana është Themeluese e Unionit Letrar: "Qar Chicheyi" (Primula) dhe "Addimlar" (Hapat) (ASPU), si dhe anëtare e Unionit të Shkrimtarëve të Rinj Turq të Botës. Ajo ka qenë aktive në përpilimin dhe botimin e antologjive poetike me titull "Qar Chicheyi", "Addimlar" dhe "Zëri i turkut".
Tarana punon në poezi, prozë, kritikë letrare, gazetari dhe përkthim. Punimet e saj shkencore janë botuar në: Turqi, Rusi, Ukrainë, Kirgizistan, Kazakistan, Uzbekistan, Itali, Iran, Kili, Rusi, Angli, Qipro, Rumani dhe vende të tjera. Tarana ka marrë pjesë në shumë simpoziume ndërkombëtare, konferenca dhe veprimtari letrare.
Dy librat e saj "Do të më rinjohin nga dashuria ime" (Izmir, 2013) dhe "Poezia që nuk të shkrova" (Ankara, 2013) u botuan në Turqi. Kjo u pasua nga botimi i monografisë "Ndjekësi i denjë i brezit të madh" mbi Kamal Talibzade, kritiku i shquar letrar dhe akademik i Azerbajxhanit (Baku, shtëpia botuese ADPU, 2002), botimi i koleksionit të poezive "Pëshpëritja e dhimbjes" (Baku, shtëpia botuese ADPU, 2007), tekstet shkollore me titull "Problemet krijuese të letërsisë dhe kritikës letrare" (Baku, shtëpia botuese "Europa", 2009), libri shkencor "Nga letërsia në përjetësi" (Baku, YSEQ, 2015). Në vitin 2017 u botua monografia "Proza dhe kritika azerbajxhanase" (Baku, shtëpia botuese "Shkenca dhe arsimi", 2017).
Tarana u nderua me Dekretin e Nderit të Bashkimit të Shkrimtarëve të Azerbajxhanit. Në vitin 2018 u botua libri i saj "Nuvole Viola / traduzioni dalla poesia del mondo/ - Retë vjollcë - Përkthime nga poezitë e botës" (Baku, shtëpia botuese ADPU, 2018).
Libri i saj "Kam dashur madje edhe gurin" është botuar në Itali në vitin 2023 nga shtëpia botuese "Cuscino di stelle" me përkthimin nga Claudia Piccinno.
Tarana ka përkthyer poezitë e rreth 200 poetëve botërorë nga turqishtja, rusishtja dhe anglishtja në gjuhën azerishte. Në vitin 2024, ajo përktheu poezitë e poetes italiane Claudia Piccinno në gjuhën azerishte dhe e botoi këtë libër me titullin "Sessiz Haray" në Azerbajxhan.
ÇMIMET:
- "Libri shkencor i vitit" IX Baku Çmimi Kulturor i Ditës Kombëtare të Librit të Azerbajxhanit (2009)
- "Çmimi për shërbimin ndaj botës turke" në Takimin Ndërkombëtar të Bakusë të Bashkimit Botëror të Shkrimtarëve të Rinj Turq (2013)
- Çmimi Ndërkombëtar "Akif Samad" (2014)
- Çmimi i Unionit të Artistëve Aktivistë të Turqisë (2016)
- Çmimi Ndërkombëtar Rasul Reza i Bashkimit të Shkrimtarëve të Azerbajxhanit (2016)
- Çmimi i Festivalit Ndërkombëtar të Letërsisë i Qendrës Kulturore Pablo Neruda në Itali (2016)
- Çmimi letrar "Ponte d'oro internazionale" i Universitetit Aldo Moro të Barit (2016)
- Çmimi Ndërkombëtar Mikayil Mushfig në Azerbajxhan (2016)
- "Çmimi i Shërbimit të Nderuar" i Shoqatës Kulturore Kirkuk (2016)
- Fituese e Konkursit Ndërkombëtar të poezisë "Veliero" në Terra Melissa, Kalabri, Itali (2017)
- "Çmimi Botëror i Letërsisë - 2018" i Bashkimit të Shkrimtarëve të Kombeve Botërore në Kazakistan;
- Çmimi "Pena e Artë" i Unionit të Shkrimtarëve kirgizë (2019)
- Diplomë si fituese e konkursit ndërkombëtar të poezisë "Ossi de Seppia" në Itali (2020)
- Fituese e Çmimit të Akademisë Gujarat Sahitya në Indi (2020)
- Medalje "Unioni Turan" e Unionit të Shkrimtarëve të Azisë Qendrore "Yangi Ovoz" në Kirgizistan (2020)
- Çmimi Ndërkombëtar "Iva Bogdani" në Kosovë (2021)
- Çmimi Ndërkombëtar Letrar i Vëllazërisë Botërore të Poezisë në Teksas (2021)
- Çmimi Ndërkombëtar me rastin e jubileut të Gazi Nazrul Islam nga Sahitya Pata në Bangladesh (2022)
- Çmimi Ndërkombëtar i Poezisë "Cuore d'oro" i Akademisë Botërore në Rumani (2022)
- Çmimi i Forumit Kulturor Ndërkombëtar të Humanizmit dhe Krijimtarisë në Siri (2023)
- Çmimi i Shoqatës së Shkrimtarëve Spanjollë të Botës në Meksikë "Excellence in Art" (2023)
- Vendi i parë në Konkursin Ndërkombëtar të Poezisë "Ossi di Seppia" në komunën e Taggias në Itali (2024), etj...
ISHA AQ E QETË SAQË ME NJË GUR U TAKOVA
Çfarë vendi ishte ky?
Kush më dërgoi këtu?
Gjigantët rrugën vështruan
Më detyruan njëqind milje të udhëtoja.
Ata nuk dëgjuan atë çka dëgjova
Ata nuk vuajtën sa duhet
Ata nuk lanë hapësirë tek unë
Më thuaj, ku u fsheha?
Ma morën pranverën si dimër
Ata ishin të hutuar nga ajo që bëra.
Ata e dinin që isha e qetë
Ndaj kundër murit më shtynë.
NËSE KE SHKRUAR NJË LETËR
Ti ke shkruar një letër
Pa aromë, pa frymë.
Në çdo rresht
Asnjë tingull të zemrës tënde
Ti ke shkruar një letër,
Ishte me gjakftohtësi
E ngrohtë, por pa thënë asnjë fjalë
Si e dërgove?
Ti shkruajte një letër,
Pa ndjenja, pa emocione
Mendja ime e trazuar ishte
Pa gjumë ndenja.
Shkruajte një letër,
Ashtu si shkopi i të verbërve
Tokën zhgarravit
Sikurse gdhendësi shkroi
Në gurin e varrit të tij ...
.............................................................................
POEM BY TARANA TURAN RAHIMLI - AZERBAIJAN
BIOGRAPHY
Assosiate Prof. Dr. Tarana Turan Rahimli is an Azerbaijani poet, writer, journalist, translator, literary critic, teacher, academic, is an active member of the International Literary Agency in Turkey, Azerbaijan, Philippine, Kazakistan, Italy, Oman, Belgium, USA. She is a doctor of philological sciences, Associate Professor, author of 9 books and more than 500 articles. She is the editor and reviewer of 25 monographs and poetry books. Her poems and prose works have been translated into 35 languages. The work has been published in more than 45 Western and Eastern countries. Her poems were published in Azerbaijan, England, Italy, Spain, USA, Germany, Belgium, Bulgaria, Bosnia and Herzegovina, Chile, China, Oman, Turkey, Russia, Romania, India, Portugal, Saudi Arabia, Egypt, Ukraine, Kazakhstan, Serbia, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Macedonia, Mexico, Greece, Morocco, Kosovo, Japan, Venezuela and in other countries. Including her poems and articles have been published in many international sites around the world, on periodicals and in anthologies. Prominent poets and literary critics of 15 countries wrote articles about his poetry, and his interviews were published in 27 countries. He has been awarded with more than 50 international awards and 300 honorary degrees and diplomas.
Tarana Turan Rahimli was born into an educated family on February 20, in 1970, in Baku, the capital city of Azerbaijan, author of 9 books and more than 500 articles. Two books were published in Turkish, one in Italian, and six in Azerbaijani. During 1977 and 1987 she studied at the secondary school number 48 in Baku and at the secondary school number 1 in the city of Barda. In 1990 she entered the faculty of philology of Azerbaijan State Pedagogical University and graduated from University in 1995. Just during the studentship years (1991-1994) she worked at the newspaper “Ganj muallim” (Young teacher) of ASPU, after graduating the university she worked as the responsible secretary of that newspaper (1994-2000) , then she became editor-in-chief ( 2000-2007) of that newspaper. Meanwhile, during 1996-1997 she was the responsible secretary of the newspaper “ Zaman” ( Time) , in 1999 she was the editor-in-chief of the newspaper “Azerbaijan fighters”, during 2007-2008 she became the editor-in-chief of the newspaper “Tahsil problemleri” ( Educational problems). She worked at the Azerbaijan State Pedagogical University for 33 years and had a scientific career path from laboratory assistant to associate professor. In 2004 she defended candidate of sciences on the theme of “Creative activity of Kamal Talibzade”, and got the degree of candidate of philology. In 2021, he defended his dissertation to receive the scientific degree of Doctor of Philological Sciences. She researches in the field of Azerbaijan literature, literature of Turkey, The literature of Bati Trakya, Russian literature, Japanese literature, the literature of western countries, Azerbaijani literary critic. For many years, she gave lectures on the history of Azerbaijani literary studies, literary relations, literature of Western countries, literature of East Slavic peoples, Japanese literature, modern Azerbaijani literature, literature of Turkic peoples at Azerbaijan State Pedagogical University and Baku State University.
Since 1992 she is the member of Azerbaijan Ashugs Union, (on poetry), since 1994 she is the member of Union of Azerbaijani writers, since 1998 she is the member of the Council of Constitutor of World Young Turkish Writers , since 1999 she is the member of Union of Azerbaijani writers , since 2007 she is the member of well-known honorable organization in Turkey - Cyprus Balkan Eurasia Turkish Literature Organization. She is the staff member of academic journal of “History and thinking” of Turkish World Studying Organization.
She is the founder of literary unities as “Qar Chicheyi” ( Primrose) and “Addimlar” ( Steps) ( ASPU), like the member of Union of World Young Turkish Writers she took an active part in compiling and publishing the poetry Anthologies titled as “Qar Chicheyi” , “Addimlar” and “The voice of Turk”.
Including she is engaged in writing poetry and prose, literary criticism, publicism and translation. Her scientific works were published in Turkey, Russia, Ukraine, Kyrgyzstan, Kazakhstan, Uzbekistan, Italy, Iran, Chile, Russia, England, Cyprus, Romania and other countries.She was the participant of a number of international symposiums, conference, and literary events.
In Turkey her two books “They will recognize me from my love” (Izmir, 2013,) “The poem that I didn’t write to you” (Ankara, 2013) have been published. Including her monograph “The decent follower of the Great generation” about Kamal Talibzade, the eminent literary critic, Academic of Azerbaijan ( Baku, ADPU publishing house, 2002), the poetry collection of “The Whisper of Grief” (Baku, ADPU publishing house, 2007), textbooks titled as “The creative problems of literature and literary critic” (Baku, “Europe” publishing house, 2009), a scientific book titled as “From the literature to eternity” (Baku, YSEQ publication, 2015) have been published. In 2017 the monograph “The Azerbaijani prose and criticism” (Baku, “Science and Education” publishing house, 2017) was published and awarded with the honorary decree of the Union of Writers of Azerbaijan. In 2018, the book “Purple Clouds /translations from world poetry/” (Baku, ADPU publishing house, 2018) was published. She is book "Ho amato persino la pietra" was published in Italy in 2023 by "Cuscino di Stelle" publishing house with the translation of Claudia Piccinno.
She translated the poems of about 200 world poets from Turkish, Russian and English into Azerbaijani. In 2024, he translated the poems of the Italian poet Claudia Piccinno into Azerbaijani and published this translated book in Azerbaijan called "Sessiz haray".
AWARDS:
- 2013 - "Service to the Turkish World Award" at the International Baku Meeting of the World Young Turkish Writers Union;
- 2014 - International "Akif Samad" Award of the Union of Activist Artists of Turkey;
- 2016 - International Rasul Reza prize of Azerbaijan Writers' Union;
- 2016 - International Literary Festival prize of the Pablo Neruda Cultural Center in Italy;
- 2016 - "International golden bridge" literary prize of Bari Aldo Moro University in Italy;
- 2016- International Mikayil Mushfig Award in Azerbaijan;
- 2016 - "Honorable Service Award" of Kirkuk Cultural Association;
- 2017-Winner of "Veliero" International poetry competition in Terra Melissa, Calabria, Italy.
- 2018 - "World Literature Prize — 2018" of the Writers' Union of World Nations in Kazakhstan;
- 2019 - "Golden pen" award of the Writers' Union of Kyrgyzstan;
- 2020 - Diploma of winner of "Ossi de Seppia" International poetry competition in Italy;
- 2020 - Gujarat Sahitya Academy Award in India;
2020 - "Turan Union" medal of Central Asian "Yangi Ovoz" Writers Union in Kyrgyzstan;
- 2021 - "Iva Bogdani" International Award in Kosovo;
- 2021 - International literary award of the World Poetry Brotherhood in Texas;
- 2022- International Gazi Nazrul Islam Jubilee Award of Sahitya Pata in Bangladesh;
- 2022 - "Golden heart" international poetry prize of the World Academy in Romania;
- 2023 - Humanism and creativity in Syria International cultural forum award;
- 2023 - "Excellence in Art" award of the Hispanic World Writers Association in Mexico/
- 2024 - 1st place prize of the International Poetry Competition "Ossi di Seppia" in the commune of Taggia in Italy, etc.
I WAS SO QUIET THEY MET WITH WITH A STONE
What place was this?
Who sent me here?
The giants saw the way
They made me travel a hundred miles.
They didn't hear what I heard
They didn't suffer enough.
They left no space in me
Say, where did I hide me?!
They took my spring like winter
They were confused as to what I did.
They knew I was quiet
They pushed me against the wall.
IF YOU WROTE LETTER
You wrote a letter,
No fragrance, no breath.
In one of the lines
No sound of your heart
You wrote a letter,
It was cold-blooded.
Warm but saying no word
How did you send it?
You wrote a letter,
Feeling, emotionless.
My mind was restless
I stayed sleepless.
You wrote a letter,
As the blind's staff
scratches the ground.
As engraver wrote
on his headstone...
(English translation by Anit Roy)
Prepared Angela Kosta Academic, journalist, writer, poet, essayist, literary critic, editor, translator