LETËRSIA PËR FËMIJË, NJË ZHANËR MË VETE
Moderator 
Intervistë me Sylvie Vassallo
Më e gjallë dhe më dinamike se kurrë, edicioni i 30-të i Panairit Rinor të Librit dhe Shtypit në Montreuil - i pari i këtij lloji në Evropë - u përurua më 26 nëntor nga Fleur Pellerin. Sylvie Vassallo, drejtoresha e saj, vizatojnë për ne konturet e kësaj letërsie shumëplanëshe.
Tabletat digjitale, fenomeni Harry Potter... Si i ka integruar letërsia për fëmijë tronditjet e tridhjetë viteve të fundit?
Ajo ka ndryshuar shumë... duke mbetur e njëjta. Kemi parë shpërthimin e gjinive letrare siç është letërsia për adoleshencë. Në sektorin e fëmijërisë së hershme, albumet janë kthyer në objekte lozonjare dhe krijuese. Letërsia për fëmijë ka integruar një marrëdhënie të fortë me kinemanë, serialet televizive dhe kinemanë e animuar. Ajo prek librat e artit dhe dokumentarët. Në të njëjtën kohë, ajo mbetet e rrënjosur në atë që është themeli i saj: tregimi i historive universale përmes zhanreve kryesore të përrallave dhe fantazisë.
Si duken përrallat e sotme?
Përrallat janë një trashëgimi e punuar vazhdimisht nga artistët. Kjo është e vërtetë për të gjitha temat e letërsisë për fëmijë. Duke iu drejtuar kodeve të sotme, artistët lejojnë që përrallat të përshkojnë më mirë shoqërinë. Autorët që janë rritur me këtë letërsi luajnë me të. Ata argëtohen duke shtrembëruar përrallat, duke i përzier si Shreku. Ujku, dikur personazh shqetësues, keqtrajtohet nga fëmijët, vendoset në një situatë groteske.
Letërsia për fëmijë, një gjini letrare më vete, a do të njihet së shpejti si “arti i 10-të”?
Botimet për të rinjtë zënë vendin e dytë në tregun botues, menjëherë pas letërsisë së përgjithshme. Është një sektor i frytshëm që po ecën mjaft mirë nga pikëpamja ekonomike. Në fushën e arteve, është një art i veçantë që hap derën për artet e tjera. Libri është shpesh objekti i parë kulturor që vendoset në duart e fëmijës. Historia e artit rendit nëntë disiplina, nga skulptura te Filmat Vizatimor. Të pretendosh gradën e "artit të dhjetë" për letërsinë për fëmijë, siç bën Salloni, është të kujtosh veçorinë e një arti që shpesh shoqërohet me arte të tjera për t'u shprehur. Në këtë gjuhë hibride, komplicite dhe komplekse, ilustrimi nuk e përsërit tekstin, por ofron një interpretim tjetër. Dhe nga ky interpretim i dyfishtë lind një hapësirë imagjinare që është ajo e fëmijës.
Letërsia për fëmijë vuan mungesën e njohjes?
Ambicia jonë është që ky art të merret seriozisht dhe të konsiderohet në shkallën e kërkesës së tij artistike. Ky është rasti nga ana e publikut, por jo domosdoshmërisht nga ana e botës së arteve dhe botës së medias: ka pak kritikë letrarë të specializuar në letërsinë për fëmijë. Në televizion nuk i kushtohet asnjë program gjatë vitit. Është e vetmja fushë artistike që është kaq keq. Një nga misionet e ekspozitës është që njerëzit të flasin për këtë letërsi.
Të rinjtë lexojnë më shumë se të rriturit?
Legjenda thotë se të rinjtë nuk lexojnë: asgjë nuk mund të jetë më larg nga e vërteta! Edhe nëse mund të vërehet një rënie e leximit gjatë shkollës së mesme, anketat tona tregojnë se të rinjtë janë lexues të shkëlqyer: 66% lexojnë të paktën dy libra gjatë javës; 93% e zgjedhin vetë librin e tyre. Edhe pse vendi i ekranit digjital është më i fortë se dje, nuk ka domosdoshmërisht një zëvendësim i një mediumi me një tjetër.
Cili është ndikimi i digjitalit në këtë sektor?
Nga fundi i viteve 1990, Salloni ishte në gjendje të kapte risitë më të fundit digjitale për të ngjallur dëshirën për të lexuar. Ne mbetemi kureshtarë për urat që mund të ndërtohen mes letrës dhe ekraneve. Kështu ne kemi krijuar objekte të shumta multimediale si XXL Tablet, portal Popapp, Juke Boxe Ado. Lidhja jonë Biblio bën të mundur ribotimin e titujve në formë digjitale për spitalet, të ashtuquajturit “lexues të varfër” apo fëmijë me aftësi të kufizuara. Për të stimuluar krijimin midis autorëve dhe botuesve, krijuam shkëmbime digjitale dhe hapëm, tre vjet më parë, në margjinat e panairit, një Treg Ndërkombëtar dhe ndër profesionist të Krijimit të Fëmijëve, i cili shoqëron të gjithë aktorët e librit në rrugën e ndërkombëtarizimit dhe digjitalizimit.
Salloni është një lokomotivë e vërtetë për të gjithë zinxhirin...
Projekti ynë i fundit, "Transbook" (2014-2018), i realizuar me shtatë vende evropiane, përfshirë Sllovakinë, synon të nxisë karrierën e krijuesve, të forcojë lëvizshmërinë e tyre dhe t'i trajnojë ata në mënyra të reja krijimi. Një vëmendje të veçantë i kushtohet hallkave më të brishta të zinxhirit: botuesve të vegjël, krijuesve të rinj dhe librashitësve të pavarur. I njëjti vullnet drejton edhe shoqatën që Salloni ngriti në vitin 2011, Shkolla e Librit për Fëmijë. E përkushtuar për të gjithë profesionistët që punojnë me fëmijët, ajo trajnoi një mijë njerëz në vitin 2013 dhe planifikon njëqind seanca trajnimi në 2014-2015. Këtë vit, me reformimin e orarit të shkollave, vëmendje më e madhe do t'i kushtohet drejtuesve të aktiviteteve të kohës së lirë. Në mënyrë të ngjashme, programi "Des livres à soi" që shoqëron prindërit në lagjet e paprivilegjuara, do të rrezatojë në të gjithë Ile-de-France. Po punohet edhe për parandalimin e analfabetizmit duke përgatitur, në rrjedhën e sipërme, vizitën e 30 mijë studentëve gjatë panairit.
Fleur Pellerin
