ÇFARË ËSHTË DILEMA E IRIQIT QË NA BËN TË IZOLOHEMI NGA TË TJERËT?
Shkruar nga Aurélie Duhamel
E popullarizuar nga filozofi gjerman Arthur Schopenhauer, Dilema e Iriqit është një alegori e jashtëzakonshme për mënyrën se si qeniet njerëzore lundrojnë midis izolimit dhe nevojës për intimitet. Ja çfarë duhet të na mësojnë këta gjitarë të vegjël për kompleksitetin e marrëdhënieve njerëzore dhe marrëdhënien tonë me vetminë.
Në shtator 2023 në xhirimet e shfaqjes Quotidien, komediani dhe aktori Panayotis Pascot e krahasoi marrëdhënien e tij me të atin me "dilemën e iriqit", një koncept filozofik që ai trajton në një kapitull të tregimit të tij të parë autobiografik Herën tjetër që do të kafshoni pluhuri. Që në momentin kur lind, iriq e gjen veten përballë një dileme të mprehtë: afrohuni bashkëmoshatarëve të tij në ditët shumë të ftohta për t'u ngrohur ose largohuni prej tyre për të shmangur rrezikun e pickimit dhe nënshtrimit të hemorragjisë. Babai im kur jam shumë larg më thumbon. Kur jam shumë larg ftohem. Duhet të gjej distancën e duhur”, tha ish-ndihma e Yann Barthès. Shpesh dëgjojmë se është thelbësore t'i jepet përparësi të jetuarit së bashku, të krijojmë lidhje në ndërveprimet tona të përditshme. Po sikur mbajtja e distancës të jetë çelësi për një shoqëri më harmonike?
Dilema tragjike e marrëdhënieve njerëzore
E botuar nga Arthur Schopenhauer e popullarizuar më pas nga Sigmund Freud, kjo metaforë për intimitetin njerëzor ngjall situatën e atyre qenieve që dëshirojnë intimitet, por në mënyrë të pashmangshme e refuzojnë atë. Ashtu si iriqët, ne kërkojmë afërsinë, kontaktin, me të tjerët. Por në mënyrë paradoksale, sa më shumë afrohemi, aq më shumë rrezikojmë të vuajmë ose të bëjmë të tjerët të vuajnë. Kjo është arsyeja pse disa njerëz do të preferojnë të izolohen, të mos investojnë emocionalisht ose të favorizojnë marrëdhënie sipërfaqësore nga frika se mos vuajnë ditën kur kjo marrëdhënie përfundon. Në disa raste, izolimi i vetes është një nevojë viscerale, jetike, siç shpjegon psikologia Anne-Sophie Cheron në Marie Claire. "Ne jemi të tërhequr nga anëtarët e familjes për të cilët kemi nevojë, veçanërisht si fëmijë. Por ne jemi të shtyrë t'i refuzojmë kur kërcënojnë integritetin tonë, territorin tonë, kur abuzojnë me pushtetin e tyre," shpjegon ajo. Më pas del një zgjidhje. Largohuni, ngrihuni, për të mbrojtur veten nga sjelljet toksike dhe "gjeni distancën e duhur në familjen tuaj, për ta dashur veten në vendin e duhur dhe në nivelin e duhur", shton Sophie Galabru, filozofe dhe autore e Making Family. Një filozofi e lidhjeve. Pyetja që shtrohet është: a është afërsia me të tjerët çliruese apo shkatërruese?
Mes tërheqjes dhe zmbrapsjes, gjetja e ekuilibrit të duhur
Në një shoqëri ultra të lidhur, ku vetmia ndonjëherë shihet si një e keqe që duhet luftuar, disa njerëz ende përpiqen t'i mbajnë të tjerët në distancë. "Ne duhet të kemi individualitetin tonë. Kur priremi të jemi shumë afër të tjerëve, ndonjëherë priremi ta humbasim atë dhe të humbasim veten. Dhe kjo mund të jetë e rrezikshme," thotë ndikuesja dhe ish-kandidatja e TV realitetit Alix Desmoineaux me 1.8 milionë ndjekës. në Instagram në mikrofonin e Tunelit, podkasti Mouv. A duhet të shkëputemi atëherë nga shoqëria për t'u bërë burimi ynë i nxehtësisë, siç sugjeron Schopenhauer? Apo duhet të kërkojmë miqësi dhe dashuri, duke e ditur mirë se gjërat mund të shkojnë keq? Për Youtuber Lucas Dorable, vetmia ju lejon të "gjeni veten, të zbuloni më shumë gjëra për veten tuaj sesa duke qenë në një grup gjatë gjithë kohës". Por në të njëjtën kohë, mund të shkaktojë dhimbje. Duke përfituar nga përvojat tuaja të kaluara, gabimet tuaja dhe të qenit më selektiv në zgjedhjen tuaj të atyre përreth jush do t'ju lejojë gjithashtu të ndërtoni një rreth shoqëror më të shëndetshëm. Për Manon Delcourt, krijuesi i përmbajtjes, e gjithë sfida qëndron në suksesin në "formimin e identitetit të dikujt duke qenë pjesë e një grupi".
Shqipëroi Ismail Ismaili