Riza Lahi - “Prekazi brezni trimash-Ai është i gjallë”
Moderator 
Riza Lahi, me rastin e promovimit të librit kronologjik
“Prekazi brezni trimash-Ai është i gjallë”
DIBRAN FYLLI KTHEN NË TIRANË PREJ NGA U NIS TË VDISTE
Ishte viti 1998. Unë shkoja shpeshherë te kafe Çaplini” ku pinte kafe përditë personazhi im i romanit “Vorri i Ashikut” dhe i dhjetëra intervistave të bujshme – Namik Vehbi
Kishte nja dy – tre ditë që atje vinin fytyra të papara më parë, asnjëherë. Të gjithë ishin kosovarë, dhe kjo dukej nga aksenti i tyre.
Me ta pinte kafe edhe një e njohura ime, Raimonda Maleçka, e cila, më pas, do të bëhej shumë e njohur për veprimin e saj të fshehtë dhe, po aq, spektakolar.
Raimonda do të qethej si djalë dhe, me pseudonimin e luftës “Sherri” do të hynte në Kosovë për të luftuar. Heroina britanike, Salli Bejkër, më vonë, do të bënte çmosin të gjente ndonjë mundësi që të bëhej një film artistik kushtuar kësaj vajze – e vetmja nga Shqipëria që hyri në Kosovë në emër të lirisë së saj dhe, po në emër të këtij ideali, vazhdon dhe shkruan papushim gjëra që kanë lidhje me heroikën e luftës së popullit kosovar.
E, kjo Monda, që unë dhe Namiku i shkretë e kishim të njohurën tonë, që ua dinte emrat të gjithë atyre burrave të rinj që flisnin me aksent kosovar, kohë pas kohe i drejtohej njërit prej tyre – “O Dibran!....Dibran…”.
Ishte hera e parë në jetën time që dëgjoja këtë emër njeriu që, më shumë se emër i vënë në foshnjëri një foshnjeje që do ta mbante më pas tër jetën, ngjante me një pseudonim lufte.
Ky emër më shtyu ta kundroja ndonjëherë me bisht të syrit burrin me mjekër të zezë, të dobët dhe me trup mesatar, ndërsa pinim kafe me baca Namikun.
Mirëpo, në njërën nga ato pak ditë që më kishte rënë në sy ky që i thërriste Monda “O Dibran”, fiksova një pamje të veçantë.
Që më është kujtuar pas shumë viteve, pikërisht vitin që kaloi, në Prizren.
Pra….Gjysmë shtrirë mbi karrige, siç rrinë nganjëherë kapadainjtë që I kanë punët paq e si nuk ka më mirë, ky Dibrani, seç i thoshte kamerierit duke parë më sy nga njëra tavolinë tek tavolina tjetër…tek të gjitha.
Pas pak, kamerieri erdh edhe te tavolina e Bacës dhe imja. Çfarë dëshironim të pinim sot? Gjithçka ishte e paguar nga ajo tavolina “atje”.
“Atje” rrinte gjysmë shtrirë mbi karrige dhe me pamjen e një djaloshi të lumtur, burri me emrin Dibran.
Baca tha se e kishte pirë kafen, por kamerieri këmbënguli në pyetjen e tij.
Kamerieri e bëri këtë gjë në të gjitha tavolinat e “Çaplinit”.
Të nesërmen , ai “Dibrani”, nuk u pa më.
Dibran Fylli , si kish harxhuar atë paradreke të gjitha lekët që kish në xhep duke qerasur të gjithë të panjohurit ulur te “Çaplini”, kishte hyrë në Kosovë për të luftuar për lirinë e saj.
Sigurisht, mbase edhe për të vdekur…
Por ai rron. Dhe ka shkruar një libër me titullin “Prekaz, brezni trimash”. Sapo e ka nxjerrë dhe vjen që ta promovojë në Tiranë, prej nga u nis të vdiste për liri pa asnjë dyshkë në xhep.
Të mërkurën, me dt. 12 dhjetor, ora 17.30 ai do ta bëjë këtë promovim në sallën e madhe dhe bujare të Ministrisë së Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve – nga ministritë më pak të përfolura, pra, mbase nga më të suksesshmet e qeverisë së sotme.
Libri është shkruar në mënyrën më të përkryer që mund të shkruhet një libër lufte. I tëri është shkruar, sikur autori të ketë qenë atyre orëve hyjnore, jo mbi tavolinë e para kompjuterit, por në një pauzë beteje, kur sapo ka mbaruar kontingjenti i parë i “rafallave” të armikut që ndodhet përball.
Të bie në sy mungesa e plotë e letrarizmave të bezdisshme. Mënyra e të shkruarit, të kujton stilin brilant të të shkruarit të Kanunit të Lekë Dukagjinit.
Çdo fjalë e përdorur nga luftëtari që na ka premtuar ta intervistojmë në një kohë sa më të afërt, qëllon vetëm “në mish”.
Nga pjesët më të shtangëshme të këtij libri, më duket rrëfimi i një vajze dëshmitare gjatë betejës kur Jasharajt dhanë gjithçka patën për lirinë e Kosovës.
Ja, ta citojmë fare pak Besarta Jasharin:
“ …ditën e parë u vra vetëm Adilja, gruaja e Ademit. Ajo u vra në shkallët e njërës shtëpi , pasi ajo kish shkuar për të marrë municion në katin e tretë të shtëpisë, ku i kishin dhomat e mbushura me armatim…
Në mbrëmje, Adem Jashari, së bashku me djemtë, Blerimin, Kushtrimin dhe Igballin, i mbushnin karikatorët dhe bëheshin gati për luftën e ditës tjetër…
Afër derës së bodrumit , ku ishim strehuar, bie edhe Ademi, në përpjekje për të na mbrojtur. Të gjallë ishim vetëm unë dhe Kushtrimi…
Pas rënies së tij, djali i tij Kushtrimi ( atëherë 13 vjeçar), e mori automatikun dhe u nis në drejtim të një pozicioni tjetër …Kur nuk mbeti më asnjë gjallë, fillova të shkoja te trupat e secilit , duke i prekur dhe duke iu thirrur me zë mos kishte mbetur dikush i gjallë .
I thirrja në emër, por s’përgjigjej askush. Krejt kjo po zhvillohej kah fundi i luftës , në ditën e tretë të sulmit, paradite”
Kishte nja dy – tre ditë që atje vinin fytyra të papara më parë, asnjëherë. Të gjithë ishin kosovarë, dhe kjo dukej nga aksenti i tyre.
Me ta pinte kafe edhe një e njohura ime, Raimonda Maleçka, e cila, më pas, do të bëhej shumë e njohur për veprimin e saj të fshehtë dhe, po aq, spektakolar.
Raimonda do të qethej si djalë dhe, me pseudonimin e luftës “Sherri” do të hynte në Kosovë për të luftuar. Heroina britanike, Salli Bejkër, më vonë, do të bënte çmosin të gjente ndonjë mundësi që të bëhej një film artistik kushtuar kësaj vajze – e vetmja nga Shqipëria që hyri në Kosovë në emër të lirisë së saj dhe, po në emër të këtij ideali, vazhdon dhe shkruan papushim gjëra që kanë lidhje me heroikën e luftës së popullit kosovar.
E, kjo Monda, që unë dhe Namiku i shkretë e kishim të njohurën tonë, që ua dinte emrat të gjithë atyre burrave të rinj që flisnin me aksent kosovar, kohë pas kohe i drejtohej njërit prej tyre – “O Dibran!....Dibran…”.
Ishte hera e parë në jetën time që dëgjoja këtë emër njeriu që, më shumë se emër i vënë në foshnjëri një foshnjeje që do ta mbante më pas tër jetën, ngjante me një pseudonim lufte.
Ky emër më shtyu ta kundroja ndonjëherë me bisht të syrit burrin me mjekër të zezë, të dobët dhe me trup mesatar, ndërsa pinim kafe me baca Namikun.
Mirëpo, në njërën nga ato pak ditë që më kishte rënë në sy ky që i thërriste Monda “O Dibran”, fiksova një pamje të veçantë.
Që më është kujtuar pas shumë viteve, pikërisht vitin që kaloi, në Prizren.
Pra….Gjysmë shtrirë mbi karrige, siç rrinë nganjëherë kapadainjtë që I kanë punët paq e si nuk ka më mirë, ky Dibrani, seç i thoshte kamerierit duke parë më sy nga njëra tavolinë tek tavolina tjetër…tek të gjitha.
Pas pak, kamerieri erdh edhe te tavolina e Bacës dhe imja. Çfarë dëshironim të pinim sot? Gjithçka ishte e paguar nga ajo tavolina “atje”.
“Atje” rrinte gjysmë shtrirë mbi karrige dhe me pamjen e një djaloshi të lumtur, burri me emrin Dibran.
Baca tha se e kishte pirë kafen, por kamerieri këmbënguli në pyetjen e tij.
Kamerieri e bëri këtë gjë në të gjitha tavolinat e “Çaplinit”.
Të nesërmen , ai “Dibrani”, nuk u pa më.
Dibran Fylli , si kish harxhuar atë paradreke të gjitha lekët që kish në xhep duke qerasur të gjithë të panjohurit ulur te “Çaplini”, kishte hyrë në Kosovë për të luftuar për lirinë e saj.
Sigurisht, mbase edhe për të vdekur…
Por ai rron. Dhe ka shkruar një libër me titullin “Prekaz, brezni trimash”. Sapo e ka nxjerrë dhe vjen që ta promovojë në Tiranë, prej nga u nis të vdiste për liri pa asnjë dyshkë në xhep.
Të mërkurën, me dt. 12 dhjetor, ora 17.30 ai do ta bëjë këtë promovim në sallën e madhe dhe bujare të Ministrisë së Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve – nga ministritë më pak të përfolura, pra, mbase nga më të suksesshmet e qeverisë së sotme.
Libri është shkruar në mënyrën më të përkryer që mund të shkruhet një libër lufte. I tëri është shkruar, sikur autori të ketë qenë atyre orëve hyjnore, jo mbi tavolinë e para kompjuterit, por në një pauzë beteje, kur sapo ka mbaruar kontingjenti i parë i “rafallave” të armikut që ndodhet përball.
Të bie në sy mungesa e plotë e letrarizmave të bezdisshme. Mënyra e të shkruarit, të kujton stilin brilant të të shkruarit të Kanunit të Lekë Dukagjinit.
Çdo fjalë e përdorur nga luftëtari që na ka premtuar ta intervistojmë në një kohë sa më të afërt, qëllon vetëm “në mish”.
Nga pjesët më të shtangëshme të këtij libri, më duket rrëfimi i një vajze dëshmitare gjatë betejës kur Jasharajt dhanë gjithçka patën për lirinë e Kosovës.
Ja, ta citojmë fare pak Besarta Jasharin:
“ …ditën e parë u vra vetëm Adilja, gruaja e Ademit. Ajo u vra në shkallët e njërës shtëpi , pasi ajo kish shkuar për të marrë municion në katin e tretë të shtëpisë, ku i kishin dhomat e mbushura me armatim…
Në mbrëmje, Adem Jashari, së bashku me djemtë, Blerimin, Kushtrimin dhe Igballin, i mbushnin karikatorët dhe bëheshin gati për luftën e ditës tjetër…
Afër derës së bodrumit , ku ishim strehuar, bie edhe Ademi, në përpjekje për të na mbrojtur. Të gjallë ishim vetëm unë dhe Kushtrimi…
Pas rënies së tij, djali i tij Kushtrimi ( atëherë 13 vjeçar), e mori automatikun dhe u nis në drejtim të një pozicioni tjetër …Kur nuk mbeti më asnjë gjallë, fillova të shkoja te trupat e secilit , duke i prekur dhe duke iu thirrur me zë mos kishte mbetur dikush i gjallë .
I thirrja në emër, por s’përgjigjej askush. Krejt kjo po zhvillohej kah fundi i luftës , në ditën e tretë të sulmit, paradite”
Tiranë, 13 dhjetor 2012
