Louise Guyonnet (Përktheu dhe përgatiti Ismail Ismaili)
Moderator 
LA LETHOLOGICA: ÇFARË NDODH NË TRURIN TUAJ KUR NUK E MBANI MEND FJALËN QË JU NEVOJITET DHE SI TA RREGULLONI ATË?
Lethologica i referohet sindromit të majës së gjuhës, këtij fenomeni veçanërisht zhgënjyes ku një fjalë harrohet papritur, edhe pse përkufizimi i saj na duket shumë i qartë.
|
Shkencëtarët po studiojnë sindromit e majës së gjuhës, të quajtur lethologica, një fenomen universal dhe misterioz. Teoritë përfshijnë gabime dhe mosfunksionime të ngjashme të shqiptimit në sistemin kompleks të prodhimit të të folurit. Për të kapërcyer këtë sindromë, këshillohet të lini mënjanë fjalën dhe të lini trurin të gjejë fonologjinë e duhur. |
Foto: Anatoliy Karlyuk – Shutterstock
Shkencëtarët kanë shqyrtuar arsyet dhe shkaktarët e kësaj sindrome, e cila mbetet ende shumë misterioze edhe sot.
TË KESH NJË FJALË NË MAJË TË GJUHËS: NJË KONCEPT MË CEREBRAL SE SA DUKET
I futur në një histori, kur shkruani një email ose gjatë një provimi, frymëzimi shkon paralelisht me njohuritë tuaja gjuhësore dhe ju futeni në një rrjedhë fjalësh ose personazhesh, derisa... ngecni tek fjala, ajo që ju nevojitet, termi i përsosur për të përshkruar saktësisht atë që mendoni.
Nga atje, mbaroi: mes acarimit dhe zhgënjimit, vështirë të vajtosh një term që lind dhe vdes në majë të gjuhës. Ndonjëherë, marrja e ndihmës nga ata që ju rrethojnë ju ndihmon: " Më thuaj, po kërkoj një fjalë që do të thotë... dhe... ". Megjithatë, të kuptuarit e mekanizmave të trurit që rrethojnë këtë humbje të papritur të kujtesës mund të jetë gjithashtu një pasuri e rëndësishme, për të filluar më mirë kërkimin për këtë fjalë të famshme.
TEORITË RRETH LETOLOGJISË
Sepse ky fenomen ekziston, madje ka një emër (të paharrueshëm): lethologica , ose “sindroma e majës së gjuhës”. Paradoksalisht, harrimi i fjalës është një gjuhë universale. Edhe sot, shkencëtarët nuk e dinë vërtet se çfarë e shkakton këtë sindromë... por shumë teori janë përpjekur të gjejnë një shpjegim:
Në vitet 1970 dhe 1980, mendohej se ky fenomen ndodhte kur truri zgjodhi të paraqiste një fjalë me një shqiptim të ngjashëm, por një kuptim tjetër, gjë që kontribuoi në bërjen e saj krejtësisht konfuze.
Teoria e prodhimit të të folurit, e cila nënkupton se përdorimi i gjuhës është një sistem kompleks dhe se për rrjedhojë, disa elementë mund të shkaktojnë keqfunksionim ose ndryshim të saj.
MEKANIZMI I TË FOLURIT, NJË KONCEPT KOMPLEKS DHE MISTERIOZ
“Edhe pse teoritë ndryshojnë, ato përgjithësisht bien dakord që folësit duhet të kalojnë nëpër disa faza të përpunimit përpara se të fillojë artikulimi i një fjale dhe të rezultojë në prodhim të suksesshëm vokal,” përmbledh profesorja e psikologjisë në Universitetin e Floridës Danielle Davis në një artikull të vitit 2016 mbi sindromi i publikuar në revistën ResearchGate .
Së pari, folësi do të mendojë për një koncept abstrakt, përpara se t'i shtojë një fjalë konkrete. Studiuesit besojnë se lethologica ndodh gjatë kësaj pjese të fundit, kur ky koncept nuk mund të përkthehet në rrokje të artikuluara. Megjithatë, studime të tjera sugjerojnë se kjo ndjenjë e të paturit të fjalës në majë të gjuhës mund të jetë gjithashtu një iluzion.
SI TA NDALONI KËTË SINDROMË?
“ Nuk mund të flasësh me askënd, në asnjë kulturë, në asnjë gjuhë, në asnjë grup moshë, që nuk e di se për çfarë po flisni,” theksoi Lise Abrams, profesoreshë e gjuhësisë dhe shkencave njohëse në Kolegjin Pomona, në New York Times në 2017.
Të harrosh një fjalë u ndodh të gjithëve.
Sipas profesorit të gjuhësisë, gjëja më e mirë për të bërë, nëse ju ndodh kjo, është thjesht ta lini mënjanë këtë fjalë dhe t'i jepni trurit kohë për të përcaktuar fonologjinë e duhur për konceptin abstrakt.
Përktheu dhe përgatiti Ismail Ismaili
