IMAZH MALLI
E kredhur në mendime, priste diellin t’ia falte ngrohtësinë e ditës. Ulej çdo mëngjes në të njëjtin kënd të ballkonit të saj, pa trazimin e zogjve, por me erën e flladshme që ia trazonte flokun e thinjur.
Ishte fillikat vetëm, me ditët që rëndonin mbi shpatullat e saj, në dheun që i falte një ajër tjetër dhe që nuk frynte në mënyrën që ajo donte. Mendimet i barteshin si varkat në detin e hapur, dhe nuk ngurronte të fliste me vetën, të çmallej me gjuhën e saj, po nga fjalët e saj...
Apo ndoshta nëna fliste me imazhin e mallit dhe përtërinte kujtimin për djalin e sajë... Nuk i dihej, por ajo jetonte me atë imazh.
-Lufta...!
Fliste ajo një ditë.
-Eh, sa e rëndë është lufta, ajo ma zuri diellin tim, ma ndau jetën nga jeta ime, ma dogji pragun e shtëpisë, e më degdisi në këtë dhe, ku lotin tinëzisht ta thanë, e ta përvjedhheshtur ditën, javën, muajin e kështu në kapërcim t’i përcjell motet.
Unë po e pres, ai sikur po më vjen në çdo mëngjes.
Flet, e unë në rastësi e zë duke u llafosur me vetën e saj! I ndalem para dhe flas me te.
Ajo fillon rrëfimin e saj përsëri.
-Them se ai vjen çdo mëngjes tek unë, sa i ngjashëm, sa identik, radhit fjalët përmallshëm dhe me buzëqeshjen e hidhur i vjen loti tronditshëm në sy.
-Sa ma ngjalli dhimbjen kjo nënë, ky lot. Por nuk dua të jepem para saj, them se duhet kurajë për të dhe kujt më shumë se mua, si nënë, i takon ti jap zemër po kësaj nëne, e të ia thaj lotin prajshëm, me fjalët e zgjedhura. Por sërish dua t’ia blej mendimin deri në fund. Ajo pa ngurruar vazhdon tregimin
- Them se ai vjen çdo mëngjes tek unë, ma l’shon postën në dorë dhe ikën në punën e tij, vazhdon tregimin e saj nëna.
Më dyzoi mendimin, nuk dija se ku rrihte fjalë e saj!... por ajo s’ndalet, vazhdon duke më vështruar në sy dhe duke nxjerr fjalë malli, sa i ngjashëm, sa identik, sikur shpirti i birit tim është futur në këtë njeri, edhe pamjen e ka krejt të tij, bënë përshkrime, trupin e gjatë si ai, edhe ecjen bile.
Unë e kuptova, se nëna fliste me imazhin e mallit për birin e saj, të vetmin djalë, që ia kishte marr lufta, e që e kishte lanë krejt vetëm në këtë jetë.
-E pata edhe një vajzë, nuk më jetoi gjatë, më vdiq tri vjet pas lindjes, se edhe kisha një jetë të rënd nëna. Bile ta kisha pas atë, që të mund të kisha ndonjë nip a mbes, do të isha gruajamë e lumtur në këtë jetë.
-Si të gjendem, çfarë t’i them?!... Nga ndjesia e saj më rrëqethej trupi, por nuk dua të bëhem preh e dhembjes, asaj i duhet një fjalë, një kurajë, për t’ia pashit prushin e zemrës e për t’ia lehtësuar barrën e mallit, në këtë tokë ku gjen fjalën dhe ngjyrën e saj tjetërfare.
-Po, jeta ka sfida, - i them unë, - dhe ti kurrë nuk do të jesh vetëm. Ti ke shume djem e vajza këtu nënë, të gjithë ne sa jemi ‘’jabangji ‘’ të kësaj toke, jemi njerëzit tuaj, sepse ne këtu, na sollën të njëjtat halle, të njëjtatngjarje, dhe kemi të njëjtat, desha t’i them dhembje, por e frenova fjalën, nuk desha të bëj krahasime, asaj nuk i duhet rritja e dhimbjes, asaj i duhet forcë, kurajë, që zemra e saj të rimojëqetë dhe me taktin e duhur.
Ajo me një lëvizje të buzëve, që simbolizonte një buzëqeshje të hollëtë saj, tundi kokën.
Dielli shkrepi një fije rreze në atë çast dhe sikur miratoi edhe ai fjalët e thëna dhe i barti në kraharorin e saj të lodhur.
- Çdo mëngjes zgjohem herët, sërish vazhdon tregimin ajo, pres postën që ma sjell djali. Sa i ngjashëm është, edhe sytë e tim biri i ka, trupin, ecjen, ngjyrën e flokëve… Fjalët s’po ia kuptoja, ai nuk e flet gjuhën tonë, se me pas folë si ne, nuk do ta lë të shkonte diku tjetër, veç se tek unë.
Dridhem nga ndjesia e saj, më rrëqethet trupi, e lotit s’i gjej dot vend ku ta fsheh. Po sërish ajo rreze dielli shfaqët, e mundohem të krijoj një mundësi teshtitje artificiale, për ta fshehur hilen e lotit, e për t’iu përmbajt zemrës së nënës.
-Eh moj bijë, mëngjeset sikur më ndritin më lirshëm kur takoj atë djalë, - ajo aludonte çdo herë në djalin që i sillte posten.
- Do të doja ta kisha xhemperin e Betimit, e t’ia falja, sa mirë do t’i shkonte, atë nëna ia thura në dimrin e fundit të paraluftës, por qe nuk e pati fatin ta veshte.
Shpresoj që të takohem më të në botën tjetër, po ah varrin…, varrin se, e kush do të më bartë përkrah tij, që të jem aty bri ti.
Unë u gjenda keq, vërtet keq para fjalëve të kësaj nëne, por sikur kjo ma dha në dorë historinë e shumë nënave shqiptare, dhe sikur më la amanetin që së paku të ketë mundësi të prehet në tokën ton, pran varrit të djalit.
-Unë nuk kam askënd tjetër këtu, po ti dhe zoti, do të jeni dëshmitare të dëshirës sime, flet dhe nuk ma ndan shikimin për asnjë çast.
-Unë përkulem para saj, ia marr duart në duart e mija, ia puth shqip siç edhe ishin fjalët tona, dhe pastaj e përqafoj ngrohtë, me bindjen dhe betimin bashkë e duke i premtuar se unë dhe Zoti do të jemi një në dëshirën tënde, dhe do të kthejmë bri varrit të djalit tuaj.
Nëna u lehtësua nga barra e mallit, por asnjëherë imazhi nuk iu fshi, e dielli sikur reflektoi pak më fuqishëm e u hap në horizont si fitimtar i kohëve.